1. Tụ điều hòa là gì?

   Tụ điều hòa là bộ phận kích máy nén (block) điều hòa khởi động, nó còn gọi là tụ kích và được thiết kế nối trực tiếp với các block thông qua chân khởi động và chân chung của block điều hòa, nằm ở phía trong của cục nóng điều hòa.

   Trên thị trường, bạn có thể thấy rất nhiều loại tụ điện, trong đó tụ điện sử dụng cho cục nóng điều hòa thường là loại tụ dầu không phân cực, như:

• Tụ điện 2 chân: Hỗ trợ kích máy block hoạt động.
• Tụ điện 3 chân: Hỗ trợ kích máy block và quạt bên trong cục nóng hoạt động.

2. Nguyên lý hoạt động của tụ điều hòa

   Khi tụ điều hòa hoạt động, phần dung môi chất lạnh ở cục nóng sẽ được chuyển sang dạng hơi rồi chạy qua phần ống mao (có thể gọi là cáp). Tiếp đó, môi chất lạnh này sẽ được chuyển dần từ dạng hơi sang dạng lỏng nhờ sự chênh lệch áp suất, đẩy môi chất lạnh vào bên trong dàn nóng và làm lạnh hết toàn bộ dàn lạnh.

   Sau đó, chúng sẽ được dàn quạt hút hơi lạnh và dần dần thổi khí lạnh ra bên ngoài điều hòa để giúp làm mát căn phòng.

   Bộ phận quạt ở cục nóng sẽ có tác dụng là hút hơi nóng từ bên trong cục nóng để đẩy hơi nóng ra bên ngoài, nhờ đó cục nóng được làm mát và hỗ trợ cho máy nén (block máy) được hoạt động tốt hơn.

3. Chức năng của tụ điều hòa

   Tụ điện sẽ hỗ trợ máy nén khởi động khi làm lạnh. Trong máy nén có dùng 1 động cơ điện không đồng bộ 1 pha roto lồng xóc. Nếu muốn động cơ khởi động, cần có tụ điện phù hợp để tạo ra từ trường lệch pha. Nhờ vậy cục nóng mới có thể hút nhiệt xả hơi nóng ra ngoài môi trường, hoạt động ổn định.

4. Cách nhận biết tụ điều hoà bị hỏng nhanh chóng

   Tụ điện là bộ phận quan trọng và nằm sâu trong máy điều hòa, cấu tạo phức tạp này khiến việc kiểm tra khả năng hoạt động của tụ điều hòa trở nên khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể ghi nhớ một vài dấu hiệu nhận biết tụ điều hòa bị hỏng được liệt kê dưới đây:

4.1. Quan sát bên ngoài

• Bật điều hoà khoảng 10 phút, kiểm tra âm thanh của dàn nóng. Nếu nghe tiếng ì ì khoảng 5-10 giây đồng thời rò rỉ dầu ra bên ngoài thì bạn hãy ngắt điều hòa. Trường hợp này lặp lại nhiều lần do tụ không thể kích máy nén, tỷ lệ tụ hư hại là 85%.
• Quan sát cánh quạt, khi thấy cánh quạt quay yếu và lờ đờ, tỷ lệ tụ gặp vấn đề cũng lên đến 85% bởi nhiệm vụ của tụ ngoài kích hoạt máy nén còn đảm bảo hoạt động của cánh quạt ở dàn nóng.
• Kiểm tra nguồn điện trước khi mở điều hòa. Nguồn điện dưới 190V không đủ kích hoạt máy điều hòa. Trong trường hợp nguồn điện không gặp vấn đề, bạn cần mở máy nén để kiểm tra tụ điện.

Ngoài các cách kiểm tra bên ngoài kể trên, bạn cũng có thể xem xét một vài dấu hiệu khác để xác định khả năng sử dụng của tụ điều hòa:

• Hóa đơn tiền điện tăng bất thường: Nếu công suất của tụ điện bị giảm, máy lạnh sẽ cần tiêu thụ nhiều năng lượng, cụ thể là điện năng để duy trì khả năng làm mát cho căn phòng.
• Máy điều hòa hoạt động kém hiệu quả: Khi tụ điều hòa gặp vấn đề, động cơ quạt sẽ ngừng hoạt động, dẫn đến hiệu suất làm lạnh giảm.

4.2. Kiểm tra bên trong 

   Sau khi tìm hiểu và quan sát bên ngoài, rút ra kết luận khoảng 85% là tụ điều hòa đã bị hư hỏng, bạn cần mở máy nén để kiểm tra. Khi bắt gặp hiện tượng đầu và đáy tụ bị nổ lồi, có thể khẳng định rằng tụ điều hòa đã đến lúc cần phải thay thế.

5. Nguyên nhân khiến tụ điều hòa bị hỏng

- Hoạt động quá công suất

   Khi bạn sử dụng điều hòa thường xuyên để phục vụ cho nhu cầu làm mát hoặc sưởi ấm thì nhiệt độ bên trong điều hòa sẽ có xu hướng tăng cao, làm ảnh hưởng đến các linh kiện bên trong dàn lạnh lẫn dàn nóng, nhất là khi bạn sử dụng điều hòa vào những ngày trời oi bức.

   Nhìn chung, thói quen sử dụng điều hòa quá công suất thường là:

• Điều chỉnh điều hòa chạy ở nhiệt độ thấp (dưới 20 độ C) trong khoảng thời gian dài, liên tục.
• Sử dụng điều hòa 24/7.
• Lắp đặt điều hòa ở khu vực có nhiệt độ cao mà không có vật dụng bảo vệ, như ánh nắng chiếu trực tiếp.

- Nguồn điện không ổn định

   Nguồn điện không ổn định cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến cho tụ điện dễ bị hỏng, từ đó làm cho thiết bị hoạt động thiếu ổn định và ảnh hưởng đến hiệu quả làm mát của thiết bị.

   Ngoài ra, việc sử dụng nguồn điện thiếu ổn định lâu ngày sẽ khiến cho tuổi thọ của thiết bị giảm đi đáng kể.

- Nhiệt độ quá nóng

   Nhiệt độ xung quanh quá nóng hoặc đặt cục nóng ở vị trí không thích hợp cũng là nguyên nhân khiến cho tụ điện dễ bị hư cũng như làm cho máy nén hoạt động kém công suất. 

* Một số giải pháp hạn chế tình trạng hư tụ điều hòa

   Để giảm thiểu tình trạng hư tụ điều hòa trong suốt quá trình sử dụng điều hòa để làm mát hoặc sưởi ấm, thì bạn có thể áp dụng một số giải pháp sau:

• Nên vệ sinh điều hòa định kỳ, khoảng 6 - 9 tháng/lần (với trường hợp sử dụng điều hòa 2 - 3 ngày/tuần), hoặc 3 - 4 tháng/lần (với trường hợp sử dụng điều hòa 4 - 6 ngày/tuần) để kịp thời phát hiện những linh kiện, bộ phận bị hỏng của điều hòa.
• Nên chọn công suất điều hòa lớn hơn khoảng 30% so với nhu cầu sử dụng hiện tại, điều này sẽ tránh được tình trạng thiết bị hoạt động quá công suất, duy trì ở mức 50 - 70% công suất hoạt động tối đa.
• Chọn vị trí lắp đặt dàn lạnh và dàn nóng của điều hòa phù hợp, vừa đảm bảo hiệu quả làm mát vừa tránh có tụ điện bên trong không bị hỏng do làm việc quá sức hoặc gặp nhiệt độ môi trường bên ngoài cao.
• Thường xuyên để ý sự hoạt động của điều hòa để nhận biết các dấu hiệu bất thường của thiết bị, từ đó kiểm tra và khắc phục sự cố nhanh chóng để tránh không làm cho thiết bị dễ bị hỏng, gây tốn kiếm chi phí sửa chữa hoặc thay thế cái mới.